Þrjóska eða klikkun að gera við flíkur, staga og bæta þær?
Það er spurning nú átímum í heimi ofneyslu og að sama skapa ógurlegs ruslarferlíkis þar sem á ekki svo löngum tíma hafa menn tamið sér að kaupa flík í búð, nota hana nokkrum sinnum og henda henni ef á henni sér, eða án þess að nokkuð sjái á henni. Kaupa svo nýjar jafn endingarlitlar flíkur.  
Það er ekki mjög langt síðan að það að gera við flíkur oftar en einu sinni þótti sjálfsagður hlutur. Sænska tímaritið Hemslöjd hefur mikið fjallað um neysluhyggju og offramleiðslu mannkyns. Þar var ein grein sem fjallaði um síðu nærbuxur karls eins á 19. öld. Þær voru stagaðar og bættar út í eitt. Hið áhugaverða var að karl þessi var ekki fátækur heldur í góðum efnum og átti virkilega fínar flíkur. En það þótti bara sjálfsagt að gera við flíkur.
Allt var unnið í höndunum og þar af leiðandi þekktu flestir í samfélögunum hvað flíkur kostuðu: Kind>rúningur >ull>þvottur>tóvinna>vefnaður>saumaskapur>flík.
Flíkur voru oftast framleiddar á heimilunum af heimilisfólki eða af þar til fengnum sérfræðingum t.d. komu vefarar eða skraddarar og saumakonur á heimilin og unnu sín verk. 
Flíkur eru orðnar ódýrar vörur  framleiddar í  vélum og þrælum. Mottóið er að framleiða og græða sem mest á  fjöldaframleiddum flíkum sem bera brennimerki (brand) einhvers þekkts hönnuðar þannig að neytandi lætur glepjas.  Þeir sem eru efst í fatatísku pýramídanum fá fúlgur í sinn vasa en hinir sem eru neðst fá sama sem ekki neitt.  

Flíkina á myndinni keypti ég á flóamarkaði fyrir nokkrum árum síðan. Var svo óheppin að mér tókst að gera gat framan á henni. Gerði við hana sem hægt er að sjá hér.
Svo rifnaði blússan  meira, ég hafði asnast til að halla mér upp að eldhúsbekknum þegar ég var að  brytja rabbabara. Að þessu sinni klippti ég neðan af henni og bætti hana með heilum bútum úr hálfslitinn silkiblússu. Blússan er aftur nothæf. 
Við eigum sífellt að bæta flíkur okkar til að berjast gegn ofgnótt. 

I am a constant mender of clothes. The blouse in the picture was bought in a flea market a few years ago. I managed to make holes on the front of it so I mended it as you can see here . But then I managed to tear the front again when I was cutting rhubarb last summer. Now I decided to cut off the lower part of the blouse and add to it the whole parts of an old worn out silk blouse. And voila, not too  bad. 
Not so long ago, less than a century, it was obvious that if a garment got torn and worn it was mended, not thrown away or given to charity as a pacifier as today. As long a garments were made at home more or less people were more aware of the real value of garments. Sheep>wool>shearing>washing>wool work>spinning>weaving>sewing.
Today there is simply an overflow of garments coming out of the textile industry where slavery thrives and it is the source of  pollution and massive heaps of trash in all societies.
​We have to be constant menders to fight this overflow. 

 Ég álpaðist að skíða yfir Grænlandsjökul fyrir tugum ára síðan. Við þurftum að vera með góðan búnað hvort sem voru klæði, skíði, tjald eða eldunartæki. Ég átti nýlega gore tex lúffur sem ég hafði keypt mér í Bandaríkjunum. Skelin var úr Gore tex efni en innri vettlingurinn úr fleece sem er oft ritað flís á íslensku. Fleece er enska og þýðir reyfi; reyfi af sauðkind. Ég hef aldrei skilið af hverju frekar sérstakt orð um ull sem kemur af lifandi skepnu sé notað um efni sem er unnið úr plasti og er eldfimt á meðan ull er eldtefjandi efni. 
Ég hafði notað lúffurnar fyrst með flísvettlingunum undir, en líkaði það ekki nógu vel. Það var minnsta mál að ná vettlingunum úr belgi lúffanna, aðeins fest með fersentimetra af frönskum rennilás. 
Þegar að Grænalandsjökuls túrnum kom í maí 1998 þá ákvað ég að ég ætlaði ekki að hafa flisvettlingana með. Ég átti í fórum mínum fallega vettlinga sem ég var ekki byrjuð að nota. Ég hafði keypt þá á handverksmarkaði í Reykjahlíð við Mývatn sumarið áður og eru þeir handprjónaðir úr tvíbandi en ég hef því miður glatað miðanum með nafni þess sem að prjónaði. Vettlingarnir hafa reynst vel sem fóður í lúffum. Þeir hafa þófnað lítið eitt og slitnað en ég hef bara stoppað í þá eins og ég geri almennt við vettlinga og ullarsokka af mér. Það var miklu þægilegra að mínu mati að vera í ullarvettlingum innan í lúffu-skelinni heldur en þetta flísefni og svo hafa þeir enst svo vel þrátt fyrir að þá sjái á þeim en þeir eru rúlega 20 ára gamlir eftir allt saman og mikið notaðir. 
Á myndinni eru Grænlandsvettlingarnir úr Mývatnssveit með nýjasta vettlingnum mínum sem ég á eftir að segja frá. Ég er ekki byrjuð að nota nýjasta parið og þeir hafa enga sögu að segja enn sem komið er. 

Vettlingarnir úr Orkneyar bandinu hlupu ansi mikið, ullin er toglaus og mér datt í hug að tog gæti ef til vill haft áhrif á hversu mikið vettlingar hlaupa við blautverk. Ég ákvað að prjóna næsta par úr forystufjárbandi þar sem er tog í bland við þel. Ég ákvað að vera ekki að eyða eða verja tíma í að prjóna geitastroff heldur prjónaði stutt stroff með sléttum og brugðnum lykkjum. Ég ákvað að hafa þumlana víðari en á mórauðu geitavettlingunum. Gleymdi þeirri ákvörðun þegar ég prjónaði fyrri vettlinginn þannig að seinni vettlingurinn er með víðari þumli. Frábærir vettlingar. Ég vígði þá í göngu að Borgarhólum á Mosfellsheiði í hinu fegursta éljaveðri. Göngufélaganum fannst við fyrstu sýn að ég væri frekar illa vettlinguð en þegar hún mátaði þá fann hún að þeir voru jafnheitir og skíðalúffurnar hennar.  Vettlingarnir komu vel út í fyrstu ferð og allar næstu ferðir. Fór oft í þeim á gönguskíði í frosti og vindi og alltaf var mér hlýtt á höndunum.
Það kom þó að prófrauninni. Við vorum tvær sem að ætluðum í 2 ktl gönguskíðaferð við rætur Mosfelllsheiðar og síðan  að heilsa upp á kunningja í sumarbústað í nándinni og þiggja veitingar og bað í heitum potti. Heiðskírt var og frost og nægur snjór. Við ókum einum skafli of langt og bíllinn sat fastur. í þrjá klt mokuðum við snjó og það var að mestu legið við þetta verk.  Við losuðum bílinn þrisvar og festum jafn oft aftur. Einn bústaðs gestgjafanna kom og aðstoðaði okkur með auka skóflur því skaft annarrar skóflu okkar hafði brotnaði í látunum.
Það kólnaði hratt þegar sól gekk til viðar. Við fengum aðstoð úr öðrum sumarbústaði, maður á öflugum jeppa  dró slyddu jeppann úr síðustu hnappheldunni. Frostið hafði aukist til muna. Vettlingarnir fínu höfðu blotnað við  moksturinn og voru orðnir gaddfreðnir. Mér var skítkalt. Til að ná upp hita í kropinn skíðaði ég ein að bústaðnum þar sem okkar var von en skíðafélaginn fékk far með húsráðendum. Tuttugu mínútna skíðatúr í brakandi frábæru snjófæri, með fullkominn áburð undir skíðunum sem rann og beit sem skyldi. Hiti fór að berast til handa og fóta með hverju skíðaskrefinu og gaddfreðnir vettlingarnir voru furðulega heitir. Stirndur himinn yfir höfðinu heilsaði mér  og allt varð gott aftur.
Vettlingarnir hlupu, þófnuðu og skruppu saman en ekki alveg jafn mikið og Orkneyjabands vettlingarnir. Víðari þumallinn sá á vinstri vettlingi er enn þægilega víður og  hinn hægri er bara mátulegur. Þeir eru alveg vindheldir núna.
​Eftir þetta hlaup var kominn tími á að prjóna enn eitt vettlingapar. 

Þar sem mig vantaði útivistarvettlinga ákvað ég að prjóna næsta par stærri en hið fyrsta. Prjónar nr 1,5 eins og hinir fyrstu en nú varð fyrir valinu garn frá Orkneyjum, spunnið í Mini-mill  ullarvinnslu eins og forustufjárbandið. Ég fitjaði upp um 80 lykkjur að þessu sinni. Nú skyldi vera eitthvað upp á að hlaupa. Í stað sléttra og brugðinna snúninga prjónaði ég geitmynstrið mitt á stroffið. Ég notaði sama símynstur á belginn.  Vettlingarnir voru víðir og fínir. Ég vígði þá í skíðaferð í Landmannalaugum vorið 2019. Í frosti en blíðu skíðandi rösklega um hæðir og sléttur þá reyndust þeir of heitir. En það var ágætt. Ég byrjaði að nota þá fyrir alvöru veturinn 2019-20.
Sem félagi í Hjálparsveit skáta í Reykjavík hef ég setið s.k. lokunarvaktir við Norðilingaholt þegar Hellisheið og Þrengsli eru lokuð. í Einu slíku útkalli í desember voru vaktaskipti og ég og félagi minn ókum sem leið lá að Malarhöfða þar sem húsnæði sveitarinn er. Þetta er venjulega um 7 mínútna akstur en vegna slæmrar færðar þennan dag þá tók ferðin  tvo klukkutíma og vorum við að ýta og toga bíla sem höfðu fest sig í sköflum ásamt fleiri félögum. Fyndið atvik í mínum huga var þegar við vorum búin að losa nokkrar smá bíla þá kom flutningabíll og festi sig í skafli. Bílstjórinn var mjög undrandi því hann hafði smogið í gegnum sama skafl fyrr um morguninn. Ég útskýrði fyrir honum að það hafði hlýnað um 5 gráður að minnsta kosti síðan þá og snjórinn breytt um persónuleika. Svo kom smábíll og festist á bakvið flutningabílinn og að endingu kom snjóruðningstæki sem ók fram fyrir flutningsbílinn til að geta kippt honum úr skaflinum, og festist líka.
Í og með að það hlýnaði breyttist snjókoma í regn og komst ég að því að gamli góði hjálparsveitargallinn minn var ekki vatnsheldur vatnið lak oní vatnshelda skóna. En með sameiginlegu átaki björgunarsveita á svæðinum losuðum við alla bíla og ég alveg holdvot.
Geitavettlingarnir úr Orkneyjarull hlupu á höndum mér þennan dag. Ég teygði aðeins úr þeim og hengdi til þerris og við næstu notku smellpössuðu þeir og voru vindheldir, en ekki komust griplur undir.  Þeir höfðu verið víðari en fyrst parið og jafn langir þeim en það breyttist sem sagt þennan dag.

Móðir mín hefur alltaf haft gaman af því að prjóna og hefur í gegnum tíðina séð mér fyrir peysum, húfum, vettlingum og sokkum. En það kom að því að kona á tíræðisaldri förlaðist sjónin það mikið að hún sér ekki til að prjóna lengur. 
Ekki voru þó góð ráð dýr því  ég hef lært að prjóna, gera mynstur og reikna út stærðir.  Í fyrsta sinn fóru leikar þannig að ég prjónaði á hana móður mína peysu eftir óskum hennar í fyrra sumar og hér er hægt að skoða um það
Svo fór mig að vanta vettlinga og ég dreif mig í að prjóna veturinn 2019/20.
Ég fékk þá hugmynd að prjóna með grennstu prjónum sem ég á til að vettlingarnir yrðu sem þéttastir og ég var líka að velta fyrir mér hversu mikið þeir myndu geta þófnað ef þeir væru fast prjónaðir. 
Ég fann til símynstur og hóf að prjóna fyrsta parið. Prjónaði úr íslensku forysturfjár ullarbandi fitjaði upp eitthvað í kringum 60 lykkjur. Vettlingarnir smellpössuðu á hendurnar en það var ekkert rúm fyrir griplur undir né að þeir mættu þófna. Urðu því notaðir sem bæjarvettlingar og ég gaf svo systur minni þá.